HPV virüsü rahim ağzı kanseri dışında vulva, vajina, peniskanseri, anal kanserler ve baş boyun kanserlerine yol açabilen ve cinsel yolla bulaşan bir virüstür.
Cinsel yolla bulaşan hastlıklarda ilk sıralarda yer alan human papillama virüsü insanda hastalık yapan bir DNA Virüsüdür. Kişiden kişiye temas yolu ile geçer. Doğada 300’den fazla tipi vardır. İnsanda 100 civarı tanımlanmış tipi hastalığa neden olur. Kısaca HPV olarak tanımlanan Human Papillama virüs başta genital bölgede olmak üzere vücudun değişik yerlerinde siğil ( kondilom) hücre çoğalması ve kansere neden olabilmektedir.
HPV virüsü erkeklerde genellikle genital bölgede siğil oluşmasına yol açarken kadınlarda hem genital bölge siğillerine hemde rahim ağzı başta olmak üzere genital organlarda kansere yol açabilen bir virüstür.
HPV virüsü düşük riskli ve yüksek riskli grup olarak tanımılamak mümkündür. Düşük riskli grup(tip 6,11) siğil ve düşük dereceli hücre çoğalmasına neden olurken yüksek riskli grup (tip 16, 18) yüksek dereceli hücre çoğalması ve kansere neden olmaktadır. Bazı vakalarda 5-10 yıl bile sürebilen kuluçka dönemi sonrası (ortalama 23 ay) virüs kendini risk grubu yüksekliğine göre siğil veya kanser öncesi lezyon olarak ortaya koymaktadır.
Hpv virüsü esasen ciltten cilde temas yoluyla bulaşmaktadır. Virüsün ana bulaşma yolu cinsel ilişkidir. Enfekte bir kişinin penis, skrotum vajina veya dışa genital bölgesine temas edilmesi halinde bulaşma olur prezervatif her zaman bulaşmayı engellemez çünkü prezervatifin kaplamadığı bölgelerdende bulaşabilir.
Nadirde olsa HPV sirkülasyonu yüksek olan toplu kullanılan hamam, havuz, sauna ve tuvalet gibi dış yüzeylerden de temas yolu ile bulaşabilmektedir.
HPV virüsü rahim ağzı kanserinin oluşumunda rol oynadığı artık ispatlanmış bir virüstür. HPV yani Human Papilloma Virüs, İnsan Siğili Virüsü’ nün kısaltmasıdır.
Tabiatta 300’ den fazla tipi vardır. İnsanda 100’ den fazla tipi rahim ağzı kanseri ve siğile yol açmaktadır. 10 insandan 1’ inde şu anda HPV virüsü vardır.
HPV sessiz bir virüstür ve çoğunlukta insanda olduğuna dair bir belirti vermez. HPV fark edilmeden kapılabilir. Prezervatifler HPV’ ye karşı tam bir koruma sağlayamazlar. Bulaş yolu %95’ in üzerinde cinsel yolla olur. İnsanda en sık görülen 4 formu vardır.
HPV 6 ve 11 dış genital bölge ve anüs bölgesinde siğillere, 16 ve 18 rahim ağzı bölgesinde kansere yol açar. Saptama yöntemleri genellikle rahim ağzından alınan bir sürüntünün genetiğe gönderilmesi yoluyladır. Bu yöntemle bir insanda HPV virüsünün varlığı, varsa tipini saptamak mümkün olmaktadır.
HPV’ nin bulaşması için temas yeterlidir. Tam bir cinsel ilişki gerekli değildir.
HPV’ nin neden olduğu rahim ağzı kanseri dünyada kadınlarda en sık görülen 2. kanser türüdür. Rahim ağzı kanseri nedeniyle dünyada her 2 dakikada bir insan ölmektedir. HPV rahim ağzı kanserinin yanında kanser öncesi lezyonlara dış genital bölge kanserlerine, vajina kanserine baş-boyun bölgesindeki kanserlere de neden olabilir. Genital siğiller ağrılı ve acılı bir tedavi gerektirir ve sıklıkla tekrarlayabilir.
HPV’ nin neden olduğu kanserlere, kanser öncesi lezyonlara ve genital siğillere karşı aşı ile koruma sağlamak mümkündür. Bunların tespiti genellikle rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonların tespit edilmesiyle ortaya konulur.
Dolayısıyla cinsel aktif bir kadının yılda bir defa pap smear testi yaptırması gereklidir. Rahim ağzı kanseri oluşmadan yıllar önce rahim ağzı kanserine yol açan öncü lezyonların tespiti smear testi ile mümkündür ve bu lezyonların tedavisi de mümkündür.
Dolayısıyla vajinal smear testine gelen hastalarda risk grubu tespit edilir ve bu da rahim ağzı kanserinin önlenebilir bir kanser olduğunu ortaya koyar. Rahim ağzı kanseri aşısı son yıllarda oldukça yaygın kullanılan bir aşıdır. Genel olarak bakirelere uygulanır, koldan yapılır, herhangi bir yan etkisi yoktur, 3 doz şeklinde yapılır. Ancak HPV DNA taraması cinsel aktif olan kadınlara da yapılıp riskli grup olmadığı takdirde aşılar bu grup hastalara da uygulanabilir.
Sonuç olarak rahim ağzı kanseri tarama ile tespiti mümkün, erken tanısı mümkün ve tedavi edilebilir bir kanser türüdür. Ayrıca rahim ağzı kanseri aşısı hastaları ciddi anlamda kanserden ve siğilden korumaktadır.
Op. Dr. Müge AksoyKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı