Vajinal kuruluğun nedenlerini yaşlara göre değerlendirmek daha doğru olur. Menopozal döneme kadar yaşanan vajinal kurulukların en önemli sebepleri vajen florasında bozulma ve vajinitlerdir. Doğum sonrası ilk 6 ay- 1 yıllık prolaktin hormonunun yüksek olduğu dönem izler,diğer bir faktör ise bunlar ekarte edildikten sonra söylenebilecek olan psikolojik faktörler ve cinsel istek azalmasıdır.
Vajina kuruluğa neden olan etkenler arasında cinsellikle ilgili olanların yanında vücutla ilgili problemler de söz konusu olabilir;
Vajinal kuruluk tüm kadınların dönem dönem yakındığı bir durumdur. Cinsel ilişki haricinde vajina duvarları birbirine temas halinde bir silindir yapısı iken ilişki esnasında salgıların da etkisi ile duvarlar birbirinden ayrılır. Vajinal kuruluk en çok ilişki esnasında ağrı ve yanma olarak ortaya kendini koyar.
Vajinanın doğal bir salgısı vardır, hatta bazı kadınlar bu doğal salgıdan rahatsızlık duyup bunu gidermeye çalışırlar, bu esnada yapılan tüm önleme çalışmaları vajinal floraya zarar verip akıntının enfeksiyona dönüşmesine yol açabilirler. Vajina girişindeki bartholin bezleri işlevini yerine getiremezve tam da gerekli olduğu anlarda (cinsel ilişki) vajinal kuruluğa yol açabilirler.
Cinsel ilişki esnasında vajinada oluşan sıvı vajinanın salgı bezleri tarafından salgılanır. Vajinanın kaygan hale gelmesini sağlayan bu sıvılar kokusuz ve renksizdir. Bu sıvıların salgılanması ile cinsel ilişki daha kolay gerçekleşir. Sıvıların salgılanmadığı durumlarda ise vajinal kuruluk olurve cinsel ilişki ağrılı bir hal alır.
Vajinal kuruluğun en sık ve önemli sebebi ösrojen hormonunun azalması ile karakterize menopazal değişikliklerdir. Menopoz dışında;doğum ve emzirme dönemi, vajinal enfeksiyonlar, kullanılan bazı ilaçlar (kanser ilaçları, antidepresanlar doğum kontrol hapları vs.) radyoterapi, kemoterapi, vajina içinin yıkanması, yoğun stres ve kaygı bozuklukları, cinsel isteksizlik, cinsel uyarının az olması vulmar vestibulit gibi vajinal salgı bezlerinin rahatsızlığı gibi durumlar durumlarda vajinal kuruluğa neden olur.
Vajinal kuruluk şikayeti ile gelen bir kadında önce kuruluk nedeni ortaya konmalı ve tedavi ona göre şekillendirilmelidir. Menapoza bağlı bir kuruluğun tedavisi östrojen krem veya ilaçlar iken, vajinal flora bozukluğuna bağlı kurulukta tedavi flora dengesinin sağlanması, enfeksiyona bağlı kuruluk var ise enfeksiyon tedavi edilmelidir. Sebep eğer cinsellikle ilgili ise kadın tercihen partneri ile birlikte cinsel danışmanlığa yönlendirilmelidir.
Kronikleşmiş vajinal kuruluk için en etkili tedavilerden biri östrojen kremleri hormon takviyeleridir. Ancak bu kremlerin kullanımından önce kuruluk için piyasada bol miktarda bulunan kayganlaştırıcı jeller de kullanılabilir. Burada önemli olanvajinanın PH ‘ına uygun yapıda jeller (tercihen su bazlı olanlar) tercih edilmelidir. Vazelin veya bebe yağı gibi vajina florasına uygun olmayan ürünleri tercih etmemek gerekir.
Op. Dr. Müge AksoyKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı